مدیریت احیای بافت‌های شهری مبتنی بر توسعه درون‌زا مطالعه موردی: محله قصردشت شیراز

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی شهرسازی دانشگاه شیراز

2 کارشناس شهرسازی، معاونت شهرسازی و معماری شهرداری شیراز

3 دانش آموخته کارشناسی عمران دانشگاه علوم و تحقیقات استان فارس

چکیده

اجرای برنامه‌های توسعه فضایی در سطوح محلی، ملی و بین‌المللی نیازمند امکان‌سنجی و تدوین راهبرد متناسب با قابلیت‌ها و ظرفیت‌های هر مکان است. توسعه درون‌زا به‌عنوان یکی از راهبردهای بهسازی و نوسازی شهرها در طی دهه‌های اخیر مورد تأکید قرار گرفته است. محله قصردشت به‌عنوان یکی از محله‌های قدیمی شهر شیراز دارای آب‌وهوای مناسب و بافت کهن است. هدف این پژوهش تحلیل فضایی رویکرد توسعه درونی و توجه ویژه به محله قصردشت و ارائه پیشنهاد‌هایی برای بهبود کارایی روند بهسازی و نوسازی آن است. نوع تحقیق این پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. بدین‌صورت که در زمینه بررسی سیاست‌های توسعه درونی از روش توصیفی و در تحلیل راهکارهای اجرای آن در محله قصردشت از روش تحلیلی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که محله قصردشت ظرفیت و قابلیت لازم برای پیاده‌سازی رویکرد توسعه درونی را داراست. درواقع می‌توان از این رویکرد به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم، بهینه و سودمند در راستای اهداف پایداری شهری محله قصردشت بهره گرفت. در پایان، بر مبنای بررسی معیارهای توسعه درون‌زای بررسی‌شده در این پژوهش، طرح کلی پیشنهادی برای محدوده مدنظر ارائه شد.

کلیدواژه‌ها


 
تقوایی، مسعود؛ ضرابی، اصغر و مغانی رحیمی، بهنام (1389)، بررسی عوامل مؤثر بر میزان جرم در مناطق مختلف شهر شیراز. فصلنامه علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، 17(48): 1-41.
جدیدیان، علیرضا (1391). تحلیلی بر تخریب باغات و فضاهای سبز در فرایند گسترش شهری و راهبردهای مقابله با آن‌ها (مورد: شهر مراغه)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه یزد.
رضایی و دیگران (1395). کاربریهای مختلط شهری؛ بررسی ادبیات نظری، نمونه‌ها و تجارب. شیراز: نشر نوید شیراز.
سعیدی رضوانی، نوید و کاظمی، داود (1390). بازشناسی چارچوب توسعه درون‌زا در تناسب با نقد سیاست‌های جاری توسعه مسکن (مسکن مهر)، نمونه موردی: شهر نطنز. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 43(75)، 113-132.
سعیدنیا، احمد (1378). کتاب سبز شهرداری (شهرسازی). تهران: سازمان شهرداری‌های کشور.
سیف‌‌الدینی، فرانک (1378). فرهنگ واژگان برنامهریزی شهری و منطقهای. چاپ اول. شیراز: نشر دانشگاه شیراز.
فرجام، رسول (1392). تحلیل فضایی توسعه ترکیبی کاربری‌ها و زوال بخش مرکزی شهر: (مورد: کلان‌شهر شیراز). رساله دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی، تهران.
فری، هیلدر براند (1383). طراحی شهری، به سوی یک شکل پایدارتر شهر. ترجمه سید حسین بحرینی، تهران: پردازش و برنامه‌ریزی شهری.
ﻓﻼﻣﮑﯽ، ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻨﺼﻮر (1374). ﺑﺎززﻧﺪه‌ﺳﺎزی ﺑﻨﺎﻫﺎ و ﺷﻬﺮﻫﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ،ﭼﺎپ ﺳﻮم. ﺗﻬﺮﺍن: دﺍﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮﺍن.
قربانی، رسول و نوشاد، سمیه (1387). راهبرد رشد هوشمند در توسعه شهری، اصول و راهکارها. مجله جغرافیا و توسعه، 6(12)، 163- 180.
مرکز آمار ایران، سرشماری‌‌های عمومی نفوس و مسکن سال‌ 1390 – 1393.
مهدی زاده، جواد (1385). برنامهریزیراهبردی توسعه شهری. وزارت مسکن و شهرسازی، تهران.
میرمقتدایی، مهتا؛ رفیعیان، مجتبی و سنگی، الهام (1389). تأملی بر مفهوم توسعه میان افزا و ضرورت آن در محلات شهری. مجله شهرداری‌ها، 98(10)، 44-51.
هامانی، حجت اله (1388). احیاء بافت‌های فرسوده شهری، با رویکرد «راهبرد توسعه شهری» و با تأکید بر «توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل عمومی»، (مورد: منطقه ده شهرداری تهران). پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر علی غفاری دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی گروه طراحی شهری، تهران.
American Planning Association. Planning and urban design standards. John Wiley & Sons, 2006.
Bell, J. (2004). A Mixed-use Renaissance. Mortgage Banking, 64, 8-66.
Bell, John. (2004), A Mixed-Use Renaissance: A Renewed Interest in Creating a Vibrant Urban Feel in City Centers and in Suburban Settings Is Propelling Successful Mixed-Use Development. Here Are Three Projects That Blend the Best of Mixed Use, Banking. 5 (8): 66-74.
Bocquet, D. (2006). Les réseaux d'infrastructures urbaines au miroir de l'histoire: acquis et perspectives. Flux, (3), 6-16.
Burdette, J. T. (2004). Form-based codes: A cure for the cancer called Euclidean zoning? (Doctoral dissertation, Virginia Tech).
Clark, C. (1957). Transport-maker and breaker of cities. Town Planning Review, 28(4), 237.
DeLisle, J., & Grissom, T. (2011). An empirical study of the efficacy of mixed-use development: the Seattle experience. Journal of Real Estate Literature, 21(1), 25-57.
Dobbins, M. (2009). Urban Design And People, Published Association 71(4): 367-380.
Edwards, P. N. (2012). Meteorology as Infrastructural Globalism: School of Information, 301D West Hall, Michigan: University of Michigan.
Enviromental Protecting Agency (EPA). (1999). Parking Alternative: Making Way for Urban Infill and Brownfield Redevelopment, 69.
Frenkel, A. (2004). The potential effect of national growth-management policy on urban sprawl and the depletion of open spaces and farmland. Land use policy, 21(4), 357-369.
Gardiner, G. (1999). The Infill and Redevelopment Code Handbook, New York: Oregon Department of Transportation. 22.
Grant, J. (2002). Mixed use in theory and practice: Canadian experience with implementing a planning principle. Journal of the American Planning Association, 68(1), 71-84.
Hoppenbrouwer, E., & Louw, E. (2005). Mixed-use development: Theory and practice in Amsterdam's Eastern Docklands. European Planning Studies, 13(7), 967-983.
Kienitz, R. (2001). Managing Maryland’s Growth: Models and Guidelines for Infill Development, Maryland, Maryland Department of Planning, 8-11.
Litman, T., & Burwell, D. (2006). Issues in sustainable transportation. International Journal of Global Environmental Issues, 6(4), 331-347.
Minadeo, F. (2009). Price Premiums And Mixed-Use Development. Prepared For And Funded By The NALOP Research Foundation. Colliers Turley Martin Tucker. Nashville. Avaliable at Www.Naioprf.Org.
Newman, P. W. (1999). Sustainability and cities: extending the metabolism model. Landscape and urban planning, 44(4), 219-226.
Pacione, M. (2003). Urban environmental quality and human wellbeing—a social geographical perspective. Landscape and urban planning, 65(1), 19-30.
Rodenburg, C. A., Ubbels, B., & Nijkamp, P. (2002). Policy scenarios for achieving sustainable transportation in Europe. Transport Reviews, 22(4), 449-472.
 Rohe, W. M. (2009). From local to global: One hundred years of neighborhood planning. Journal of the American Planning Association, 75(2), 209-230.
Sendich, E. (2006). Planning and Urban Design Standard, New York, American planning Association, John Willey & Sons, p:456,467
Van Kamp, I., Leidelmeijer, K., Marsman, G., & De Hollander, A. (2003). Urban environmental quality and human well-being: towards a conceptual framework and demarcation of concepts; a literature study. Landscape and urban planning, 65(1), 5-18.
Williams, R. (2012). Paper presented at the Landscape Infrastructure “Systems & Strategies for Contemporary Urbanization” Piper Auditorium, Gund Hall, 48 Quincy Street. Cambridge, MA. Available from: http://archinect.com/ lian/live-blog-rosalind-williams-infrastructure-of-lived-experience. Accessed 2014/09/04.