مناسب سازی فضاهای شهری با تأکید بر نیازهای افراد کم توان (مطالعه موردی: پیاده راه خیابان زند شیراز)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد

2 عضو هیئت علمی دانشگاه بینالود مشهد

3 دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه بین المللی امام رضا (ع) مشهد

چکیده

معلولیت به منزله پدیده­ای زیستی و اجتماعی، واقعیتی است که تمام جوامع، صرف‌نظر از میزان توسعه یافتگی، اعم از کشورهای صنعتی و غیرصنعتی با آن مواجه هستند. ارزیابی فضاهای عمومی با توجه به نیازهای معلولان و جانبازان و برنامه­ ریزی برای آن یکی از ضروریات هر جامعه، بخصوص جامعه ماست که بعد از جنگ تحمیلی با جمع زیادی از جانبازان و معلولان مواجه شده است. مناسب­ سازی فضاهای شهری، برای معلولان جسمی و عابرین پیاده، از جمله رویکردهای عدالت محورانه در برنامه­ ریزی و مدیریت شهری معاصر محسوب می ­شود. با وجود این بسیاری از عرصه­ های عمومی شهری همچون گذرگاه‌ها، پارک‌ها و مراکز شهری در اغلب شهرهای ایران نظیر شیراز با معضل نامناسب بودن فضا برای استفاده معلولان و عابرین پیاده مواجه­ اند. در همین راستا هدف این مقاله نیز، تحلیل و آسیب شناسی جهت تردد معلولین، جانبازان و کم­توانان جسمی در خیابان زند شیراز و ارائه راه‌بردهایی برای مناسب­ سازی این فضاهاست. روش ­شناسی انجام این پژوهش از نظر هدفِ تحقیق، کاربردی و از منظر چارچوبِ پژوهش، تحلیلی- توصیفی است که به شیوه پیمایشی و در یکی از خیابان مرکز شهر شیراز (خیابان زند) انجام می ­شود.

کلیدواژه‌ها


اقبالی، ر. مناسب­ سازی محیط­ های شهری با تأکید بر امکان بهره­ وری پیاده، همایش ملی مناسب سازی محیط شهری، 1385
ایران‌شاهی، ع. اصول طراحی پیاده ­رو برای معلولین و جانبازان، فصل‌نامه سبزینه، شماره 2، تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، 1385
پاکزاد، ج. گره میدان، فلکه، بررسی معناشناختی سه واژه در شهرسازی، ماهنامه شهرداری‌ها، شماره 67، تهران: 17-8، 1383
تاج­ الدینی، ل. شکوه ­السادات، م. مناسب ­سازی محیط زندگی برای معلولان جسمی، تهران: همایش مناسب­ سازی محیط­ شهری، 1385
تقوایی، م. مرادی، گ. بررسی وضعیت معابر شهر اصفهان بر اساس معیارها و ضوابط موجود برای دسترسی معلولین و جانبازان، نشریه سپهر، دوره پانزدهم، شماره 57، 13-9، 1384
حبیبی، م. جامعه مدنی و حیات شهری، فصل‌نامه علمی- پژوهشی هنرهای زیبا، شماره 7، تهران: 34-21، 1379
سال‌نامه آماری استان فارس، انتشارات مرکز آمار ایران، 1385
سال‌نامه آماری کل کشور، انتشارات مرکز آمار ایران، 1385
سعیدنیا، ا. طراحی فضاها و مبلمان شهری، تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، 1383
قائم، گیسو (1367)، فضای شهری و معلولین، تهران: مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن.
کارکنان­ نصرآبادی، م. تحلیل جامعه­ شناختی وضعیت معلولین درفضای شهری، ماهنامه شهرداری‌ها، شماره 82، 27-24، 1386                       
Appleyard, Donald; Livable Streets, Berkeley: University of California Press,1981
Brambila, Roberto & Gianni Longo, For Pedestrians Only: Planning and Management of Traffic Free Zones, New York, Whitney library of Design, 1977
DFID, Disability, Poverty and Development. London, 2000
Fruin, J., Pedestrian Planning and Design, New York, 1971
Gehl, Jan; life Between Building: Using Public Space, New York: Van nor strand Reinhold, 1987
HassKlau, C; the Pedestrian and City Traffic, London: Belhaven Press, 1990.
Morris, R. Urban Sociology, London: Allen & Unin, 1968
Pusharev, B.S & Zupon, J. M, Urban Space for Pedestrian, Cambridge, Mass, Mitpress, 1975
Simpson, B, J; City Center Planning and Transport, England, Van strand Vein bold, 1988
Stan buries J. and J.S. Hugo, Formulation of policy for transportation of Special Needs Passengers. Proceedings: CODATU IX. Mexico City, 2000.