بررسی تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر عملکرد مالی شهرداری‌ها (مطالعه موردی: شهرداری‌های جنوب استان فارس)

نویسندگان

1 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه سراسری زابل

2 کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی، گرایش مدیریت مالی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قشم

چکیده

بررسی جایگاه و نقش دولت در نظام اقتصاد شهری به‌ویژه آثار یارانه و جایگاه آن در اقتصاد شهری و آثار اقتصادی پرداخت یارانه بر توسعة شهری ضرورتی اساسی در برنامه‌ریزی، مدیریت و راهبردهای توسعة شهرها است. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر عملکرد مالی شهرداری‌ها (مطالعة موردی شهرداری‌های جنوب استان فارس) در سال 94 است. پژوهش حاضر از نوع پیمایشی و از  بُعد هدف کاربردی است. جامعة آماری بررسی‌شده در این پژوهش، 30 نفر از مدیران و کارشناسان مالی شهرداری‌ها است در یازده شهرداری جنوب استان فارس، شامل شهرداری‌های لامرد، مهر، اشکنان، اهل، علامرودشت، وراوی، گله‌دار، بیرم، گراش، لار و خنج. برای افزایش قابلیت اتکای نتایج پژوهش هیچ‌گونه نمونه‌گیری انجام نشده است و در پژوهش از سرشماری استفاده می‌شود. ابزار پژوهش در این تحقیق شامل یک پرسش­نامة محقق‌ساخته است که بر اساس نیاز پژوهش در جامعة موردبررسی طراحی و تدوین شده است. روایی پرسش‌نامه‌های مذکور بر مبنای دیدگاه خبرگان و از روش تحلیل گویه انجام شده است. پایایی آن نیز بر اساس ضریب الفای کرونباخ 88/. ارزیابی و محاسبه شد؛ که بیانگر پایایی مطلوب پرسش­نامة تحقیق است. در مطالعة حاضر تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر عملکرد مالی، درآمدهای مستمر، درآمدهای متمرکز، هزینه‌های جاری و عمرانی شهرداری‌های جنوب فارس ارزیابی شده است. برای این منظور عوارض چهارگانه ساختمانی، نوسازی، مالیات بر ارزش‌افزوده و عوارض متمرکز، از طریق آزمون‌های کولموگروف‌-اسمیرنوف، آزمون t تک نمونه‌ای، تحلیل واریانس و فریدمن، بررسی شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که هدفمندی یارانه‌ها بر عملکرد مالی شهرداری‌های مناطق جنوبی استان فارس تأثیر معنی‌داری داشته است

کلیدواژه‌ها


احمدی‌نژاد، اسدالله، کرمی، افشین و منادی، مینو (1386)، «اصلاح نظام قیمت‌گذاری فرآورده‌های نفتی در ایران»، ششمین همایش بین‌المللی انرژی در ایران، کمیتة ملی انرژی جمهوری اسلامی ایران، معاونت امور برق و انرژی وزارت نیرو.
اسلامی، سیف‌الله (1382)، «بررسی چگونگی بهبود توزیع یارانه‌های پرداختی در کشور در راستای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر»، تهران، وزارت اقتصاد و امور دارایی، معاونت امور اقتصادی.
پرمه، زوار (1384)، «بررسی یارانة انرژی و آثار افزایش قیمت حامل‌های انرژی بر سطوح قیمت‌ها در ایران». فصل‌نامة پژوهش‌های بازرگانی، شمارة 34، ص 4 تا 13.
جبل عاملی، فرخنده و گودرزی فراهانی، یزدان (1392)، «تأثیر هدفمندی یارانه بر میزان تقاضای آب مصرفی شهری در قم»، فصل‌نامة مدل‌سازی اقتصادی، 7 (12).
حسینی، سید شمس‌الدین و مالکی، امین (1384)، «روش پرداخت یارانه و معیارهای انتخاب آن: بررسی تجربة کشورهای منتخب و ایران»، ماهنامة بررسی‌های بازرگانی، (13).
حیدری، خلیل (1382)، شناسایی و شیوه‌های حمایت از اقشار آسیب‌پذیر، مؤسسة مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
رضایی‌پور، محمد، ذوالفقاری، مهدی، یوسفی دیندارلو، مجتبی و نجارزاده، ابوالفضل (1392)، «مقایسة عملکرد مدل‌های خطی و غیرخطی در توضیح سیستم تقاضای تقریباً ایدئال»، فصل‌نامة مدل‌سازی اقتصادی، 7 (22).
سالاری سردری، فرضعلی و کیانی، اکبر (1396)، «شناسایی ابزارهای اقتصادی در مدیریت تأمین منابع مالی شهرهای انرژی محور (نمونه پژوهی: بندر عسلویه)»، فصل‌نامة مدیریت شهری نوین، سال پنجم، شمارة شانزدهم، معاونت برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری شیراز.
شریف‌زاده، جواد، (1384)، ارزیابی آثار افزایش قیمت حامل‌های انرژی بر قیمت‌ها (تحلیل داده-ستانده)، پایان‌نامة کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشکدة اقتصاد دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
شعربافیان، نیلوفر (1387)، «برآورد پتانسیل فنی و اقتصادی انرژی خورشیدی حرارتی در ایران: راهکاری برای توسعة پایدار انرژی»، فصل‌نامة مطالعات اقتصاد انرژی، 4 (15)، ص 35 تا 53.
عزیزی، مهشید، کاظمی، شهاب و علی‌حیدری بیوکی، طاهره (1391)، «تحلیل آثار تورمی اصلاح قیمت حامل‌های انرژی در مبحث هدفمندی یارانه‌ها با رویکرد مدیریت اقتصاد»، اولین کنفرانس بین‌المللی نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاهی، تهران.
فرزین، محمدرضا و بیژن صفوی (1390)، «هدفمند کردن یارانه‌ها: از نظریه تا عمل»، گزارش پژوهشی پژوهشکدة امور اقتصادی.
قادری، جعفر (1385)، «ارزیابی نظام مالی و درآمدی شهرداری‌ها در ایران»، فصل‌نامة بررسی اقتصادی، دورة سوم، شمارة 3.
قادری، سید فرید، رزمی، جعفر و عسگر صدیقی (1384)، «بررسی تأثیر پرداخت یارانة مستقیم انرژی بر شاخص‌های کلان اقتصادی با نگرش سیستمی»، نشریة دانشکدة فنی، شمارة 4، ص 527 تا 537.
کشاورز حداد، غلامرضا (1388)، امکان‌سنجی شناسایی خانوارهای نیازمند از خانوارهای نیاز در ایران در راستای هدفمند نمودن یارانه‌ها، تهران، انتشارات مؤسسة مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
مرکز پژوهش‌های مجلس. دفتر مطالعات اقتصادی (1385)، «کاربرد یارانه در اقتصاد ایران».
مریدی، فاضل (1385)، حذف یارانه‌های انرژی و ارزیابی آثار توزیعی آن، تحلیل داده-ستانده، پایان‌نامة کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشکدة اقتصاد دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
معاونت توسعة مدیریت و منابع انسانی (1390)، آشنایی مقدماتی با طرح هدفمندسازی یارانه‌ها.
وزارت بازرگانی، معاونت برنامه‌ریزی و امور اقتصادی، (1388)، اثر افزایش قیمت حامل‌های انرژی بر تورم.
وزارت نیرو (1379)، «گزارش بررسی آثار تورمی افزایش قیمت انرژی بر هزینة خانوارهای شهری و روستایی»، معاونت انرژی.
 
Bacon, R., & Ley, E., & Masami, K. (2010). Subsidies in the energy sector: Measurement, impact, and design. Background Paper for the Energy Strategy, Washington, DC: World Bank.
Fetini, H., & Bacon,R. (1999). Economic aspect of increasing energy price to border price level in the Islamic Republic of Iran. Washington D C, the World Bank.
 Frend, L., & Walich, C., & Cheistine, I. (1995). Raising household energy prices in Poland who gains? Who loses? Policy Research Working Paper, the World Bank.
Tarr, D., & Jesper, J. (2002). Trade, foreign exchange and energy policies in the Islamic Republic of Iran: reform agenda, economic implications and impact on the poor, World Bank Policy Research, Working Paper No. 2768.
United Nations Environment program division of technology, industry and economics. Reforming energy subsidies, 2002.
hamd.A.U., & Bouis.E.H., & Gunter.T, & Hans L. (2001). The Egyptian food subsidies system: Structure, performances and options for reform. Research Reporting 119.IFPER, Washington,D.C.