بررسی نشانه‌های گمشده‌ی باارزش در بافت تاریخی شهرها و اثرگذاری این نشانه‌ها در گردشگری پایدار شهری (نمونه‌‌ی موردی: شهر شیراز؛ محله‌ی اسحاق‌بیگ)

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای دانشگاه تهران، شهردار منطقه 3 شهرداری شیراز

2 کارشناس ارشد شهرسازی و کارشناس حوزه شهرداری منطقه تاریخی‌فرهنگی

چکیده

مسئله‌ای که بیش از هر چیز در طراحی و شهرسازی عصر حاضر از آن غفلت می‌شود، فضاها و بناهای تاریخی ارزشمند در بافت کهن شهرهاست. بناها و فضاهای شهری برای مردمی طراحی و ساماندهی می‌شوند که در آن زندگی می‌کنند و روح و شخصیت انسان‌ها نیز در همین فضاها متعالی می‌شود و متأثر از آن است. در بافت تاریخی شهرها، برخی مکان‌ها و فضاهای شاخص وجود دارند که به‌مرورزمان ارزش آن‌ها به دلیل رشد بی‌رویه‌ی ساخت‌و‌ساز برج‌ها و ابرسازه‌های شهری، در اذهان مردم سیر نزولی یافته است، این در حالی است که می‌توان از این مکان‌ها به‌منزله‌ی عناصر اثرگذار در گردشگری پایدار شهری استفاده کرد، گاه این دانه‌های ارزشمند به‌صورت منفرد و پراکنده در بافت‌های تاریخی موجودند؛ اما گاهی نیز موقعیت و شکلی زنجیره‌ای و موزه‌ای و مجموعه‌ای دارند که با یک نگرش تخصصی موشکافانه، می‌توان به کشف این فضاها و طراحی و برنامه‌ریزی اصولی برای بهره‌گیری از آن‌ها پرداخت. پژوهش کاربردی حاضر با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و پیمایش میدانی در بافت کهن شهر شیراز و منطقه‌ای تاریخی‌فرهنگی، در پی بررسی و کشف مکان‌ها و نشانه‌های ارزشمند تاریخی، با هدف احیاء و بازآفرینی آن‌ها در بافت کهن این شهر است و پس از جمع‌آوری و تحلیل داده‌های مکانی موجود، به شکل موضعی به شناسایی یکی از محدوده‌های تاریخی با دانه‌های ارزشمند در منطقه‌ای با پیشینه‌ای کهن در شیراز پرداخته است و درنهایت با پیشنهاد باززنده‌سازی یک گذر تاریخی، راهکارهایی را با هدف گردشگری پایدار در طراحی ارائه می‌کند.

کلیدواژه‌ها


پری‌خواه زرمهر، ساره. (1394). «سنجش رضایتمندی از کیفیت زندگی مبتنی‌بر اصول زیست‌پذیری شهری؛ محله موردستان». بافت کهن. شماره 16.
جعفری عباد. (1394). بازشناسی محله‌ی اسحاق‌بیگ شیراز؛ و محور تاریخی ـ فرهنگی بازارچه فیلی‌ها. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
حبیبی، سید محسن و ملیحه مقصودی. (1388). مرمت شهری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
دویران، اسماعیل. (1387). «آسیب‌شناسی و تحلیل شیوه‌های مداخله در بافت فرسوده؛ نمونه‌ی موردی: محله‌ی اسلام‌آباد زنجان». مجموعه مقالات همایش بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده‌ شهری (مشهد مقدس).
 ساریخانی، سمانه. (1388). احیای محله‌های تاریخی شهرها. چاپ اول. شیراز: انتشارات نوید.
کمری، زهرا و سجاد زلفی گل. (1393). بازآفرینی فضای شهری کهن با رویکرد زیباشناختی (محل برج قربان همدان). نشریه مطالعات محیطی؛ هفت حصار. دوره 2. شماره ۸.
کول‌آبادی، فریده. (1387). بازسازی و احیاء در بافت‌های فرسوده‌ی شهری. مجموعه‌مقالات همایش بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری، مشهد مقدس.
مظاهریان، حامد و یلدا شاه‌ تیموری. (1390). «رویکردهای جهانی به حضور ساختارهای جدید در زمینه‌ی تاریخی، بررسی نظریه‌ها و توافق نامه‌های بین‌المللی». نقش جهان. سال دوم. شماره 2.
مختاری، اسکندر. (1385). فرسودگی و بافت کهن شهر تهران. فصلنامه اندیشه ایرانشهر. شماره 9 و 10.
مهندسین مشاور پرداراز. (1389). «بازنگری طرح تفصیلی منطقه 8 (بافت تاریخی) شیراز؛ شناخت و تحلیل وضعیت موجود». جلد سوم. مطالعات جمعیتی، اجتماعی، اقتصادی.
مهندسین مشاور فرنهاد. (1380). «ضوابط و مقررات و راهنمای بدنه سازی بافت تاریخی شیراز».