ارزیابی تأثیر شهرداری الکترونیکی بر کاهش هزینه‌های بروکراسی (مطالعه موردی: مناطق 15 گانه شهرداری اصفهان)

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد، موسسه آموزش عالی راغب اصفهانی

2 استاد تمام دانشکده اقتصاد و علوم اداری دانشگاه اصفهان

3 کارشناس عمران منطقه5 شهرداری شیراز

4 لیسانس عمران دانشگاه شیراز

چکیده

واژه بوروکراسی (bureaucracy) از دو بخش bureau به معنی میز و دفتر کار و پسوند cracy به معنی دیوان‌سالاری ایجاد شده است. به‌طورکلی، دیوان‌سالاری یا بوروکراسی به معنی یک سیستم با کارکرد عقلانی و قانونمند است. اما این سیستم در بسیاری از کشورهای جهان سوم ازجمله ایران به‌منزله‌ی فساد اداری و رشوه‌گیری یا کاغذبازی شناخته می‌شود. در پژوهش حاضر نیز ﺑﻮروﮐﺮاﺳﯽ به‌منزله‌ی ﯾﮏ ﺑﯿﻤﺎری ادراک می‌شود ﮐﻪ سازمان‌های ﺑﺰرگ ﺑﺪان ﻣﺒﺘﻼ ﻫﺴﺘﻨﺪ کاغذبازی‌های بی‌حدوحصر را شامل می‌شود. در این سیستم، کارمندان با موظف‌دانستن خود نسبت به رعایت همه‌ی مقررات و قوانین، زمان انجام کار ارباب‌رجوع را طولانی می‌کنند؛ گرچه می‌دانند لزومی ندارد بسیاری از این قوانین در روند فعالیت‌ها اجرا شود. همه‌ی فعالیت‌های سازمان‌های رسمی به‌صورت کتبی انجام می‌شود. این عمل علاوه‌بر اتلاف وقت و ضایع‌شدن نیروی انسانی، باعث کندی پیشرفت کار و مشکلات بعدی می‌شود. این تشریفات زاید و پیچیده را کاغذبازی می‌گویند. همچنین با افزایش تماس میان ارائه‌دهندگان خدمت و دریافت‌کنندگان آن، امکان بروز رشوه‌خواری در سازمان افزایش می‌یابد. امروزه بسیاری از سازمان‌های بزرگ به‌ویژه شهرداری‌ها، با این قبیل مشکلات روبه‌رو هستند؛ بنابراین روشن است که برپایی دولت الکترونیکی و اتوماسیون اداری در شهرداری، می‌تواند گره‌گشای این مشکلات باشد. پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت، توصیفی‌تحلیلی است و با استفاده از تجزیه‌وتحلیل پرسشنامه‌ای که محقق آن را طراحی کرده‌ است و توسط عده‌ای از کارمندان شهرداری اصفهان به‌عنوان نمونه‌ی آماری آن را تکمیل کرده‌اند، بررسی تأثیر شهرداری الکترونیک بر کاهش هزینه‌های بروکراسی در مناطق 15گانه‌ی شهرداری اصفهان می‌پردازد. در بخش آمار استنباطی، برای بررسی فرضیه‌های پژوهش از آزمون تی‌استیودنت استفاده شده است. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش، شهرداری الکترونیکی تأثیر مثبت و معناداری بر کاهش هزینه‌ی کاغذبازی و کاهش اتلاف وقت از سوی کارکنان و همچنین کاهش فساد اداری در سازمان دارد.

کلیدواژه‌ها


اتحادیه شهرها. (1389). راهنمای استراتژی‌های توسعه شهری بهبود عملکرد شهر (چاپ اول). ترجمه: ضرابی، اصغر و صابری، حمید. اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.
اوسولیوان، آ. (1388). مباحثی در اقتصاد شهری. ترجمه جعفر قادری و علی قادری. جلد اول، چاپ سوم. تهران: انتشارات نور علم.
ایران‌نژاد. (1382). سازمان و مدیریت از تئوری تا عمل. مؤسسه بانکداری ایران، تهران.
بهرامی، پورهنگ. (1387). بودجه شهرداری و مدیریت بودجه در شهرداری‌های ایران (چاپ دوم). تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
توسلی شکیب، محمود. (1379). خدمات نوین بانکی در جذب مشتری و بهبود کارایی سیستم بانکی با تأکید بر هزینه و وقت کارکنان (مطالعه موردی بانک‌های سپه شهر مشهد). پژوهش نامه علوم انسانی و اجتماعی، سال پنجم، شماره 19.
جلالی، علی‌اکبر و دیگران. (1384). منتخــب در پیاده‌سازی تجارت الکترونیکی، مجموعه مقالات ســومین همایش ملی تجارت الکترونیکی. چاپ اول. تهران: انتشارات معاونت برنامه‌ریزی و امور اقتصادی.
جمالی، رحیم. (1383). بررسی منابع درآمد شهرداری‌های استان بوشهر: دفتر امور شهری و روستایی استانداری بوشهر.
رضاییان، علیرضا (1385). مبانی سازمان مدیریت (چاپ نهم). تهران: انتشارات سمت.
رهنمایی، محمدتقی و پروانه شاه‌حسینی (1389). فرایند برنامه‌ریزی شهری ایران. چاپ هفتم، تهران: انتشارات سمت.
سازمان همکاری‌های اقتصادی (2003).
سالنامه آماری اصفهان. (1389). اصفهان: شهرداری اصفهان.
شریف‌زاده، فتاح و احتشام رشیدی (1387). «تبیین عوامل مؤثر بر استقرار طرح شهرداری الکترونیکی». مجله دانشگاه علوم انسانی دانشگاه سمنان، 7 (24).
طاهری، ابوالقاسم. (1377). اداره امور شهرداری‌ها، تهران: نشر قومس.
عابدین درکوش، سعید. (1389). درآمدی به اقتصاد شهری. چاپ دهم. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
کاشانی جو، خشایار. (1390). مدیریت طرح‌های عمرانی در شهرداری‌ها. چاپ اول، تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
کتیرایی، شادی. (1384). تجزیه‌وتحلیل بودجه در مناطق مختلف شهرداری اصفهان (با تأکید بر تعادل و توازن منطقه‌ای طی ده سال گذشته). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، اصفهان، دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، چاپ‌نشده.
مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهری، وزارت کشور. (1381). شیوه‌های افزایش درآمد و کاهش هزینه شهرداری‌ها.
نژاد جوادی‌پور، مهران (1384). راهبردهای توسعه‌ی خدمات شهرداری‌های الکترونیک بر اساس تجزیه‌وتحلیل SWOT (مطالعه موردی شهرداری الکترونیک منطقه‌ی 13 تهران).
نوابخش، مهرداد و مطلق، معصومه (1388). جامعه‌شناسی فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات شهری. تهران. واحد علوم تحقیقات تهران.
 James, Philips; Fernando, Terrence; Hamilton, Andy and gurwell steve James, et all. (2004). enhancing the pecision-making process in urban spatial planing using advanced ICT.
OECD (2004); ICT and economic growth, Paris.
Odendaal, N. (2003)." Information and communication technology and local government: understanding the difference between cities in developed and emerging economies". Computers, Environmentand Urbam Systems s, 27, 585-607.