تدوین چارچوب طراحی شهری برای خیابان ملاصدرای شیراز با رویکرد افزایش تعاملات اجتماعی

نویسندگان

1 استادیار طراحی شهری بخش شهرسازی دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز

2 کارشناسی ارشد طراحی شهری

3 استادیار برنامه ریزی شهری بخش شهرسازی دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز

چکیده

خیابان ملاصدرای شیراز برخوردار از جذابیت‌های متعدد و متنوعی است که مایه حضور شهروندان با انگیزه‌های گوناگون در بیشتر ساعت‌های روز می‌شود. رجوع به مراکز مهم فعالیتی، خرید، تماشای مغازه‌ها، پرسه زدن و گردش، دیدن و دیده شدن، همه و همه خیابان ملاصدرا را تبدیل به فضایی مملو از انواع رویدادها برای شهروندان نموده است. این خیابان مهم شهر شیراز، اما به دلیل کمبود عرض پیاده رو، کمبود فضاهای جمعی برای مکث و سکون و گردهمایی، کمبود جای نشستن، نبود فعالیت در شب و روزهای تعطیل، ازدحام سواره رو و جریان ترافیک عبوری، و شرایط کالبدی نامناسب، بستری متناسب برای برقراری تعاملات میان مردم و کاربران فضا نیست. پژوهش حاضر به دنبال تبیین نقش عوامل موثر در ارتقاء تعاملات در خیابان ملاصدرای شیراز است. بدین منظور، پس از بررسی وتجزیه و تحلیل عوامل تاثیرگذار بر تعامل میان مردم در فضای شهری خیابان، فرآیند شناخت و تحلیل محدوده خیابان ملاصدرا به انجام رسیده است. برونداد این مرحله، در قالب جمع بست پژوهش، شامل چارچوبی دربردارنده راهبردهای مبتنی بر سه مولفه عملکردی، تجربی-زیبایی شناختی و زیست محیطی است که نشان دهنده ی خط مشی طراحی شهری با هدف تعامل پذیر کردن خیابان ملاصدرای شیراز می‌باشد. این چارچوب میتواند الگویی پیشنهادی در فرآیند احیاء و تعامل پذیر کردن خیابان‌های تجاری-تفریحی دیگر باشد.

کلیدواژه‌ها


بهزادفر، مصطفی، رزاقی اصل، سینا (1388)،« خیابان اصلی: الزامات و توقعات طراحی شهری» نشریه آبادی، سال نوزدهم، شماره 63، تابستان، تهران،صفحات 63 – 56.
پاکزاد،جهانشاه (1388)، «راهنمای طراحی فضاهای شهری در ایران»،تهران،انتشارات شرکت طرح و نشر پیام سیما، چاپ چهارم.
جیکوبز، آلن بی (1388)، « مفاهیم و اصول برنامه ریزی خیابان ویژه» نشریه آبادی، مترجمان بهزاد اسکندر افشار ومژگان محمودی راد، سال نوزدهم، شماره 63، تابستان، تهران،صفحات 43 – 38.
جیکوبز، جین(1388)، « مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی»، مترجمان حمید رضا پارسی و آرزو افلاطونی،تهران، دانشگاه تهران، چاپ دوم.
دانشپور، سید عبدالهادی، چرخچیان، مریم(1386)، « فضاهای عمومی و عوامل موثر بر حیات جمعی»نشریه باغ نظر، شماره 7،بهار و تابستان، تهران، صفحات 28 – 19.
عندلیب، علیرضا(1389)، «فضای جمعی و حیات مدنی» نشریه تخصصی منظر، شماره7، خرداد،تهران.
کارمونا، متیو و دیگران(1388)، « مکان‌های عمومی- فضاهای شهری»، مترجمان دکتر فریبا قرایی، مهشید شکوهی، زهرا اهری و اسماعیل صالحی،تهران،انتشارات دانشگاه هنر.
گل، یان(1387)، «زندگی در فضای میان ساختمان‌ها»، ترجمه شیما شصتی، تهران،انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ اول.
گل، یان(1389)، « فضا‌های عمومی و زندگی جمعی»، مترجم علی غفاری و صادق سهیلی پور،تهران، مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
گلکار، کوروش(1379)، « مؤلفه‌های سازنده کیفیت طراحی شهری» نشریه علمی – پژوهشی صفه، شماره 32،تهران، صفحات 65 – 38.
لنارد،هنری و لنارد،سوزان(1377)، «طراحی فضای شهری و زندگی اجتماعی» نشریه معماری و شهرسازی،مترجم رسول مجتبی پور،شماره 45.
لنگ،جان(1388)، «آفرینش نظریه معماری»، مترجم دکتر علیرضا عینی فر،تهران،انتشارات دانشگاه تهران،چاپ چهارم.
لنگ،جان(1386)، «طراحی شهری»،ترجمه سید حسین بحرینی،تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
ماجدی، حمید، منصوری، الهام، حاجی احمدی، آذین (1390)، « باز تعریف فضای شهری – مطالعه موردی: محور ولی عصر حدفاصل میدان ولی عصر تا چهارراه ولی عصر» نشریه مدیریت شهری، شماره 27، بهار و تابستان، تهران،صفحات 263 – 283.
معینی، سید مهدی(1390)، « خیابان‌های معاشر پذیر؛ محل درنگ و ماندن»سازمان زیبا سازی شهر تهران، نشریه شهر – زندگی – زیبایی، شماره2، دوره اول، زمستان،صفحات 45 – 36.
Carr, S., Mark, F., Leanne, R. and Andrew Stone (1992). ‘Public Space’, Massachusetts: Cambridge university press.
Gehl, J. (2002(. ‘Public space and Public life’, The Danish Architectural Press.
Gehl, J., Johansen, L. and S. Reigstad (2006(. ‘Close encounters with buildings’, Urban Design International, no. 11, pp. 29–47.
Mehta, V. (2007). ‘Lively Streets’, Determining Environment Characteristics to Support Social Behaviour", Journal of Planning Education and Research, vol. 27, no. 2, pp. 165-187.
Rapoport, A. (1984). ‘Culture and The Urban Order’, In: Agnew John Mercer and David Sopher (Eds.), The City in Cultural Context, Boston: Allen and Unwin.
Walzer, M. (1986). ‘Pleasures and Costs of Urbanity’, Dissent vol. 33, no. 4, pp. 470-475.
www.pps.org (accessed: 2013/7/21)
www.gehlarchitects.com (accessed: 2013/8/6).