امکان‌سنجی شهرهای سبز با رویکرد اکوتوریسم (Ecotourism)

نویسنده

دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

در صنعت گردشگری، جاذبه‌ها و جلوه‌های طبیعی ارزش دوچندانی دارند و یکی از مهم‌ترین راه‌های بهره‌مندی و استفاده از این جاذبه‌ها «اکوتوریسم» یا گردشگری طبیعی است. شهرها به‌منزله‌ی کانون‌های تمرکز و فعالیت و زندگی انسان‌ها، برای اینکه بتوانند پایداری خود را تضمین کنند، چاره‌ای جز پذیرش ساختار و کارکرد متأثر از سیستم‌های طبیعی ندارند. شهر سبز ویژگی‌هایی دارد که می‌توان از این خصیصه‌ها در جهت اکوتوریسم و توسعه‌ی پایدار بهره‌ برد. در این پژوهش سعی شده است با بررسی کتب و مدارک، شاخص‌ها و ویژگی‌های شهر سبز استخراج گردد و سپس اقدام به تطبیق شاخص‌ها بر روی نمونه موردی شده است، کشورهای دارای این پتانسیل سعی کرده‌اند سهم بیشتری از بازار گردشگری خود را به اکوتوریسم اختصاص دهند، کشور ما نیز با توجه به دارا بودن این مواهب الهی می‌بایست تمهیدات لازم را برای نقاطی که دارای این پتانسیل‌ها هستند را اتخاذ کند. در این تحقیق با روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی به جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات لازم با هدف ارائه‌ی معیارهای اکوتوریسم همچون جهت جغرافیایی شیب، ارتفاع از سطح دریا و ... پرداخته شده است، در حقیقت با امکان‌سنجی معیارهای اکوتوریسم در شهر یاسوج که در مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد واقع گردیده است. پس از تجزیه‌و‌تحلیل اطلاعات به‌دست‌آمده، این مبحث مطرح شده است که می‌توان این شهر را به‌منزله شهر سبز کرد و از ظرفیت‌های آن برای توسعه‌ی اکوتوریسم بهره برد

کلیدواژه‌ها


الف. فارسی
اداره‌ی کل هواشناسی استان کهگیلویه و بویراحمد (1393). http://www.kb-weather.ir.
بییر، آر؛ هیگیینز، کاترین (1381). برنامه‌ریزی محیطی برای توسعه زمین، راهنمایی برای برنامه‌ریزی و طراحی محلی پایدار، ترجمه دکتر حسین بحرینی و دکتر کیوان کریمی، انتشارات تهران، تهران.
جهانیان، منوچهر و ابتهال زندی. (1389). «بررسی پتانسیل‌های اکوتوریسم مناطق کویری و بیابانی اطراف استان یزد، با استفاده از الگوی تحلیل SWOT». پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 74، ص 61-74.
حاجی نژاد و دیگران. (1388). «تأثیرات گردشگری تجاری بر توسعه‌ی کالبدی فضایی مناطق شهری مطالعه موردی: شهر بانه». پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره70، صص 109- 91.
رخشانی نسب، حمیدرضا و اصغر ضرابی. (1388). «چالش‌ها و فرصت‌های توسعه‌ی اکوتوریسم در ایران»، مجله فضای جغرافیایی، شماره 2.
سازمان میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری (1391)، http://www.ichto.ir.
سازمان هواشناسی کشور (1391). http://www.irimo.ir/far/.
سبحانی، بهروز. (1389). شناخت پتانسیل‌های گردشگری منطقه‌ی آبگرم سردابه در استان اردبیل با روش SWOT. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال اول، شماره چهارم، صص 128- 113.
سینایی، وحید. (1382). گردشگری در ایران، عملکردها و چالش‌ها، دفتر مطالعات فرهنگی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
شفیع‌زاده، اسرافیل. (1383). اکوتوریسم در ایران چیزی در حد صفر. نشریه جهان صنعت، شماره 15.
ضرغام بروجنی، حمید. (1389). برنامه‌ریزی توسعه جهانگردی رویکردی همپیوند و پایدار. انتشارات مهکامه.
طیبی، سید‌کمیل و دیگران. (1386). بررسی رابطه‌ی توسعه‌ی گردشگری و رشد اقتصادی در ایران (1338- 1383). پژوهشنامه‌ی علوم انسانی و اجتماعی (ویژه اقتصاد)، شماره 26.
کریم‌پناه، رفیق. (1384). تحلیل اکوتوریسم و نقش آن در توسعه‌ی منطقه‌ای استان کردستان. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد جغرافیایی طبیعی، گرایش اقلیم‌شناسی در برنامه‌ریزی محیطی، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
کریمی، آزاد (1383). مکان‌یابی پهنه‌های مناسب برای اکوتوریسم در مناطق ساحلی شهرستان‌های رودسر تا آستانه‌ی اشرفیه در استان گیلان با استفاده از GIS. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس تهران، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی گروه محیط‌زیست.
لاوی، مریم. (1391). آیا ایران می‌تواند پیشرو پروژه شهر سبز در خاورمیانه باشد؟/ شهر سبز، طراحی برای تلفیق توسعه اقتصادی و استانداردهای دوستدار محیط‌زیست، روزنامه دنیای اقتصاد.
محمدی ده‌چشمه، مصطفی و علی زنگی‌آبادی. (1387). «امکان‌سنجی توانمندی‌های اکوتوریسم استان چهار‌محال و بختیاری به روش SWOT». مجله‌ی محیط‌شناسی، سال 34، شماره 47، پاییز.
مرکز آمار ایران، سرشماری نفوس و مسکن سال 1390.
مشیری، سید‌رحیم و سید‌احمد، سید‌ابو‌سعیدی. (1389). نقش اکوتوریسم در توسعه‌ی پایدار و روستایی؛ مطالعه موردی شاندیز (خراسان رضوی). فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال هفتم، شماره 28، ص 1-17.
مهندسین مشاور آمود. (1385). طرح تفضیلی شهر یاسوج.
ب. انگلیسی
Butter, R. and Stephan, B. (2004). Tourism and National Park. England, John Wiley & Song, LTD.