بررسی چالشهای معابر بافت فرسوده، با رویکرد تعاملات اجتماعی (نمونه موردی: منطقة تاریخی و فرهنگی شیراز)

نویسنده

کارشناس ارشد حسابداری

چکیده

در طرح‌های نوسازی بافت فرسودة شهری در کشور ما، معابر اهمیت بسیاری یافته‌اند؛ به‌گونه‌ای که شاهدیم تخریب معابر قدیمی و ساخت و تعریض معابر جدید به‌جای آن‌ها، بدون توجه به چگونگی روابط همسایگی، تعاملات اجتماعی و زندگی جمعی ساکنان محله‌ها انجام می‌شود. این در حالی است که بسیاری از معابر محله‌های قدیمی و فرسودة شهرهای ما، درعین‌حال که محل اقشار پایین‌تر جامعة شهرنشین هستند، بافت زنده‌تر و پویاتری نسبت به محلات جدید و نوساز دارند؛ درنتیجه نوسازی کالبد آن‌ها به شکل و شیوة کنونی، تنها موجب از بین رفتن بافت اجتماعی آن‌ها و انتقال ساکنانشان به نقاط دیگر شهر می‌شود. این عوامل باعث جدا افتادگی این محدوده‌های شهری از سایر قسمت‌های شهری می‌شود و آن را ازلحاظ کارکردی دچار آسیب‌های شدید می‌کند. یکی از عوامل اصلی این موضوع ناکارآمدی و نامتناسبی شبکة معابر این‌گونه بافت‌ها، با شرایط روز زندگی مردم شهر است. این مقاله حاصل مشاهدات عینی، برداشت‌های میدانی و مطالعات اسنادی است. به شیوة تحلیلی– توصیفی سعی در بررسی الگوی شبکة معابر در بافت فرسودة منطقة هشتم شیراز (منطقة تاریخی فرهنگی) داشته و با بررسی و بیان مشکلات و آسیب‌های موجود در الگوی شبکة معابر بافت‌های فرسوده، منطبق نبودن این‌گونه شبکة معابر را با توجه به نیازهای امروزی انسان‌ بررسی می‌کند. در پایان با نتایج کاربردی و با تأکید بر سلسله‌مراتبی از نظام مراکز و فضاهای باز شهری، حل مسائل اجرایی و واقعیت ازکارافتادگی بافت‌های فرسوده براثر ناکارآمدی شبکة معابر آن، قصد دارد راهکاری برای ایجاد روابط و تعاملات اجتماعی در محلات ارائه دهد.

کلیدواژه‌ها


منابع
اپلیارد، دونالد (1382). «خیابان‌ها می‌توانند باعث مرگ شهرها شوند»، ترجمة نوین طولایی، فصل‌نامة معماری و شهرسازی آبادی 39.
بذرگر، محمدرضا (1382). شهرسازی و ساخت اصلی شهر، شیراز، کوشامهر.
ریسمانچیان، امید (1389). «برخورد روشمند در مدیریت حرکت عابر پیاده (نمونة موردی محله نظام‌آباد)» ماه‌نامة منظر 36، ص 6 تا39.
عباس‌زادگان، مصطفی (1381). «روش چیدمان فضا در فرایند طراحی شهری»، مجلة مدیریت شهری، 134، ص 64 تا 75.
عباس‌زادگان، مصطفی (1391). «نگاهی ساختاری به اصلاح شبکة معابر در بافت‌های فرسوده جهت حل مشکل نفوذپذیری و انزوای فضایی این محلات»، دو فصل‌نامة مدیریت شهری.
شاه‌علی، جعفر (1389). «بررسی شبکة معابر شهری در ارتباط با مورفولوژی شهری»، فصل‌نامة علمی پژوهشی جغرافیای انسانی، سال دوم، شمارة سوم.
حمیدی، ملیحه؛ سیروس صبری، رضا؛ حبیبی، محسن و سلیمی، جواد (1386). استخوانبندی شهر تهران، تهران، سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران، جلد اول.
بیگدلی، زاهد و همکاران (1389). «مفهوم بافت در حوزة رفتارهای اطلاعاتی»، فصل‌نامة کتابداری و اطلاع‌رسانی، دورة 13، شمارة 3، مشهد.
سلطانی، یزدان (1393). «بررسی الگوی شبکة معابر در بافت‌های فرسودة شهری»، همایش ملی معماری، عمران و محیط‌زیست.
مرکز آمار ایران (1385). سرشماری عمومی نفوس و مسکن کشور، استان فارس، بخش جمعیت.
Alvin, Boskoff. (2007). The sociology ofurban region, Meredith corporationU.S.A.
Loosim. (1996). Urban conservationpolicy and the preservation of historicaland cultural heritage cities, vol. 13. No.6.
mith, N. (2006). the New Urban FrontierGentrification and the Reaches CityLondon: Rutledge
Press, Washington Gehl Jan. (2010). Cities for People, Islan.
Hall, P, Ward, W. (2008). Sociable Cities,The legacy of Ebenzer Howard, John Wiley & Sons.